Birinci derste, neden bir Web sitesi sahibi olmamız
gerektiğine ilişkin bazı soruları yanıtladık; ve daha sonra bu sorulara
verdiğimiz cevaplara göre, sitemizi kağıt üzerinde planladık. Sonra,
FrontPage’in hazır şablon sitelerinden birini, bir şirketin müşteri ilişkileri
sitesi için tasarlanmış şablonunu seçtik ve bu sitenin içi doldurulmaya hazır
sayfalarını, kendi planımıza uygun bir tarzda adlandırdık. FrontPage’in hazır
sitesi, bize planımızda değişiklik yapma fikri de verdi. Örneğin planda sadece
bir ziyaretçi defteri öngörmüştük; FrontPage’in kolayca bize tartışma sayfası
açabileceğini farkedince, sitemize bir de tartışma sayfası koymaya karar
verdik. Ayrıca FrontPage’nin oluşturduğu sitede “Arama” adlı bir sayfa vardı;
ki ona da dokunmadık ve sitemize onu da dahil ettik. Bu arada, Microsoft tasarımcılarının
aklına firma deyince bilgisayar programı üreten bir firma geldiği için olmalı,
sitemizde bir de ziyaretçilerin yazılım arızalarını bildirmeleri için Bugs
sayfası oluştu; onun adına bile dokunmadık. Daha sonra ne yapacağımıza karar
veririz, dedik.
FrontPage, birbirine bağlantılı bu sayfalardaki
bağlantıları, bizim verdiğimiz adlarla güncelleştirdi. Fakat geriye bir iki
ciddî sorun kalıyor: Bizim planımızda ana sayfadan üç (tabir yerinde ise)
bölüme bağlantı olması diğer sayfalara bu bölümlerin kendi ana sayfalarından
gidilmesi öngörülüyordu. Oysa FrontPage’nin planı, bir ana sayfa ile ona bağlı
7 sayfa oluşturdu. Yani çarşıdaki hesap pek bizim evdeki hesabımızı tutmadı.
Ayrıca, hiç bir işimize yaramayacağı belli olan Bugs sayfası da öylece
duruyor.
Peki.. Şimdi çalıştırın yeniden FrontPage’i. Parolanızı
verdiniz; size FrontPage yeniden açılırken bir sürpriz var demiştim, değil mi?
Şimdi FrontPage, sitenizde (daha doğrusu, sizin safya adlarını değiştirdiğiniz
sitede bir değişiklik olduğunu farketti ve sizden “Bu sitedeki hatalı Endeks
girdilerini güncelleştirmemi ister misiniz?” diye izin istiyor. Buna Evet
düğmesini tıklayarak karşılık verin.
Hani, içeriğini pek anlamamakla birlikte, adını Arama
yaptığımız sayfa vardı ya, işte bu “Endeks” o sayfaya ziyaretçilerinizin
gireceği kelimelerle tüm sitenizde aramaya yapmalarını sağlayacak “site
endeksi.” Site endeksi, bir Web’i oluşturan bütün sayfalardaki bütün anlamlı
kelimelerin hangi HTML sayfalarında geçtiğini belirleyen (şimdilik FrontPage
Web Server’ının; ama ilerde sitenizi Internet’e koyduğunuz zaman—evsahibi
firmanın Web Server’i, Microsoft Internet Information Server adlı Web işletim
sistemi ise—o Web Server’ın) arama motorunun kullanacağı kelime ve kelimelerin
geçtiği sayfaların bağlantı listesi demektir. Özetle, Web sitemizi ziyaret
edenler, bir forma herhangi bir kelimeyi yazarak, sitemizde bu kelimeyi içeren
bütün sayfaların bir listesini görebilecekler.
Web Sayfasına Yazı Dosyası Yerleştirme
Yeni sitemizin ne kadar marifetli olacağına sevinmekle
birlikte, önümüzde daha yapılacak çok iş var. FrontPage’in Navigation
görünümünde, “Hos Geldiniz” adlı sayfayı iki kere tıklayın; FrontPage Sayfa
Editörü açılacaktır:
<FP00011.tif>
FrontPage’in HTML editörünün, üç ayrı görünüm tarzı
vardır. Editör penceresinin sol alt kenarında üç sekme göreceksiniz: Normal,
HTML ve Preview (Önizleme). FrontPage Explorer’da herhangi bir görünümde bir
sayfayı iki kere tıkladığınızda açılan Editör, sayfayı “Normal” diye
adlandırdığı biçimde görüntüler. Bu, kelime-işlem programınızın yazı yazdığınız
veya yazının paragraf aralarına grafikler koyduğunuz penceresinden hiç farklı
değil. İkince sekmeyi tıkladığınızda, sayfanın Internet’te alışverişini ve
Browser’lar tarafından yorumlanarak, ekranda görüntülenmesini sağlayan HTML kodları
karşınıza gelecektir. Üçüncü sekme olan Preview ise sayfanızın bir ziyaretçinin
Browser’ında nasıl görüneceğini görüntüler.
FrontPage’in hazır şablon sayfalarında, bir çok
otomasyona yer verilmiş bulunuyor. Açtığınız “Hos Geldiniz” sayfasının başlığındaki
“ş” harfi bulunmayan başlık da bu otomasyonun bir parçasıdır. FrontPage, buraya
konan grafiklere, Internet’teki yaygın adıyla Banner (Afiş) diyor; ve sayfaya
verdiğiniz adı alıp, Banner grafiği haline getiriyor:
<FP00012.tif>
Bu grafiği sonra değiştireceğiz. FrontPage Editör’de Preview
sekmesini tıklayın: gördğünüz sayfa hoşunuza gitti mi? Gitmedi. Peki. Bu,
FrontPage’in bir firmanın müşteri ilişkileri sitesine uygun gördüğü “tema” idi.
Amatör fotoğrafçılık sitesinde daha başka bir tema belki daha uygun olur.
Editörü kapatın. FrontPage Explorer ve başka bir görünüm seçmedi iseniz,
Folders (Klasörler) görünümü karşınıza gelmiş olmalı. Sol kenardaki görünüm
menü maddelerinden Themes’i tıklayın; iki kutulu bir pencere açılacak ve solda
tema listesi, sağda da seçilen temanın temel görünüm örneği yer alacaktır.
Bütün temaları sırayla inceleyin. Ben, atatör fotoğrafçı için, ressam tuvali
temasını içeren “Canvas” temasını seçiyorum. Siz istediğinizi seçebilirsiniz.
Fakat bu kitapçığı uygulayarak okuyorsanız, grafiklerimizin uyumlu olabilmesi
için, beğenmesiniz de aynı temayı seçmeniz yararlı olur. Temanın adını
seçtikten sonra alttaki Apply/Uygula düğmesini tıklayın. Navigation görünümünü
seçin ve Hoş Geldiniz sayfasını iki kere tıklayarak, Editör’e sayfanızı açtırın.
FrontPage, sayfa adını alır ve grafik yapar, demiştik. Fakat
aynı isim ziyaretçinin Browser’ında “Hoş geldiniz” şeklinde görünmesin diye,
sayfamıza “Hos Geldiniz” adını vermiştik. Şimdi sayfanın Banner grafiği de “ş”
harfi olmadan yapıldı. Bu hoş değil.
///////////////////////////QUARK
İÇİN NOT/////////////////////////
“....ziyaretçinin Browser’ında “Hoş geldiniz” şeklinde
görünmesin diye,...” cümleciğindeki “Hoş”
kelimesinin son harfi buna karşılık ASCII karakteri olacak. Sanıyorum, bu “Hoþ” şeklinde. Ama buraya yazdığım örnek, benim
bilgisayardan PCW bilgisayarlarına kadar nasıl korunabilir, bilmiyorum. Fakat
ş’e denk gelen ASCII’yi bulmak kolay: üstte de kolu olan p parfi, veya altta da
kolu olan b harfi, ya da b ve p üst-üste!!
//////////////////////////////NOT
BİTTİ///////////////////////////
FrontPage, bu grafiği “Header” adını verdiği özel bir
“Component” (Bileşke) içine koyacak ve daha bir çok sayfada tekrar edecektir.
Bu grafiği—FrontPage’in temasını bozmadan—değiştirmek istiyoruz.
Şimdi “Hos Geldiniz” yazısını tıklayın; Yazı ve çevresindeki
grafik unsurları içeren bir kutu seçilecektir: klavyeden Ctrl+C tuşlarına
basın. FrontPage Explorer ve Editör’e dokunmayın; sevdiğiniz grafik programını
açın; yeni grafik yapmak istediğinizi bildirin ve boş sayfanın üzerinde Ctrl+V
tuşlarına basın. Böylece FrontPage’in Banner grafiğini, grafik editing
programınıza aktarmış oldunuz. Bu grafikteki “Hos Geldiniz” kelimelerini
silerek yerine “Amatör Fotoğrafıçının Sitesi” yazmak, grafik programınızı
kullanmadaki maharetinize bağlı! Sonuçta ortaya 630x60 piksel ebadında ve 72
dpi çözünürlükte bir GIF dosyası çıkartmanız ve bunu “Baslikban.gif adıyla
sabit diske kaydetmeniz gerekiyor. Baştan beri site ve diğer isimlendirmelerde
buradaki örnekleri izliyorsanız, grafik dosyalarınızı C:\FrontPage Webs\Content\amatrfotorafnn\images klasöründe
bulundurmanız, daha sonra işinizi kolaylaştırır. Bu kitapçığın örnek
dosyalarını PC World sitesinden indirdi ve geçici bir dizinde tutuyorsanız,
şimdi bunları C:\FrontPage Webs\Content\amatrfotorafnn\images
klasörüne kopyalayabilirsiniz. Burada bu dosyalardan BaslıkBan.gif adlı dosyayı
da kullanabilirsiniz. Örnek sitenize bizim verdiğimiz adı vermediyseniz veya
FrontPage’e sitenize ait dosyalar için varsayılan dizinden başka bir dizin
gösterdiyseniz, Images klasörünü o dizinde arayın ve grafiklerinizi de o
dizindeki Images klasörüne koyun.
Şimdi FrontPage’in bütün sayfalarda tekrar ettiği bu
başlıkta grafiği silip, yerine kendi grafiğimizi koyacağız. Bunun için şu
işlemleri yapın:
1. “Hos Geldiniz” yazısını sağ-tıklayın; açılacak menüden
Delete/Sil’i seçin.
2. Başka bir yeri tıklamadan (yani Mouse işaretçisinin
yerini değiştirmeden) Insert/ekle menüsünden Image/görüntü maddesini seçin ve
açılacak diyalog kutusunda buraya koyacağınız başlık grafiğinin durduğu klasörü
ve dosyayı işaret edin. OK’i tıklayarak yeni grafiğin sayfada yerini almısını
sağlayın.
3. FrontPage Editör’ü kapatın; kapanışta sorulacak
“Değişiklikler Included Page Header Dosyasına Kaydedilsin mi?” sdorusuna Evet
düğmesini tıklayarak karşılık verin. Böylece sitedeki bütün sayfalarda, yeni
başlık grafiğiniz kullanılmış olacaktır. Navigation görüntüsüne göre
döndüğünüzde, bir başka sayfayı iki kere tıklayarak, başlağın gerçekten bütün
sayfalarda değişip değişmesini deneyebilirsiniz:
<FP00013.tif>
Çok güzel! Hepsi değişmiş, değil mi? Fakat sayfalardaki
yazılar İngilizce! Bu arada başlık grafiğinin hemen altında site içinde
sayfadan-sayfaya hareket etmeye imkan veren navigation düğmelerini görüyoruz;
içlerinde “Button” yazısı var.
Peki, şimdi bunları değiştirelim. Önce şu düğmelere Türkçe
etiketler bulalım. Bunun için şu işlemleri yapabilirsiniz:
1. Navigation görünümünde, boş bir yeri sağ tıklayın,
açılacak menüden Web Settings (Web Ayarları) maddesini seçin.
2. Açılacak kutuda, Navigation sekmesini tıklayın. Burada
Home Page kutusuna Ana Sayfa, Parent Page kutusuna Yukarı, Previous Page
kutusuna Geri, Next Page kutusuna İleri yazın.
3. Hazır, Web ayarları’nı açmışken, Language (Dil) sekmesini
tıklayın, Default HTML Coding kutusunun seçme okuna basarak, açılacak listeden
Turkish (Türkçe) maddesini seçin.
4. Web ayarları kutusunu Tamam’ı tıklayarak kapatın.
<FP00014.tif>
Yaptığınız değişikliğin, mesela Ara sayfasına işlenip
işlenmediğini anlamak için, Önerileriniz sayfasını iki kere tıklayın. Bu
sayfadaki düğmeler Türkçeleşmiş olmalı.
Yapacağımız ikinci iş, sayfadaki yazıları değiştirmekti.
Şimdi onu yapabiliriz. Buna geçmeden önce, FrontPage’in Rich Text Format
(Zengin Yazı Biçimi) biçimindeki dosyaları kabul edebildiğini hatırlatalım.
Kelime-işlem programınızla yazdığınız bir yazıda arzu ettiğiniz kelimeleri koyu
veya renkli harflere çeviriyor, paragraflarınıza içerden yazılma veya başlarına
nokta koyma gibi biçimler veriyorsanız; bu dosyaları bu şekliyle FrontPage’e
ithal edebilirsiniz. Tabiî, FrontPage, bir Windows programı olarak, başka
programlarda kopyaladığınız metinleri de Yapıştır yoluyla kendi sayfalarına
kabul edebilir. Bu iki yöntemi de şimdi ayrıntılı olarak ele alalım.
Önce kopyala-yapıştır yolunu deneyelim. NotePad’i açarak, şu
paragrafı (tırnak işaretli olmadan) yazın:
“Amatör fotoğrafçının sitesine hoş geldiniz. Bu sitenin
amacı, sadece kendi fotoğraflarımı sergilemek değil. Burada küçük çapta da
olsa, amatör fotoğrafçılar arasında bir fikir alış-verişi başlatmak istiyorum.
Tartışma sayfası, amatör fotoğrafçılar arasında sadece fotoğrafçılığı
ilgilendiren konularda karşılıklı görüş bildirmeniz amacıyla tasarlanmış
bulunuyor. Siteyle ilgili sorunları Öneriler sayfasındaki formu kullanarak bana
iletebilirsiniz.
Siteme gösterdiğiniz ilgiden dolayı teşekkür ederim.”
Bu iki paragrafın tümünü seçin ve Düzen menüsünden Kopyala’ı
tıklayarak Windows’un panosuna alın.
Sonra, FrontPage’de Navigation görünümünde Ana Sayfa’yı iki
kere tıklayın; açılan sayfada, “Welcome” kelimesinden “CompanyEmail” kelimesine
kadar olan İngilizce yazıların tümünü seçin ve Edit menüsünden Paste (Yapıştır)
maddesini tıklayın. (Seçili yazıların üstünü sağ-tıklayarak açılacak menüden de
Paste’i seçebilirsiniz.)
NotePad’in biçimlendirilmemiş yazısı, FrontPage’in
biçimlendirilmiş yazısının yerini aldı. Aynı işlemi, sayfanın altındaki koyu
harfli bölüm için de yapın, hukuksal ağırlığı olan bir kaç cümle yazın! Ve
ortaya şu sayfa çıksın:
<FP00015.tif>
Yukarıda, FrontPage’in biçimlendirilmiş yazı da
kabul ettiğini belirttik. Bunun için kelime-işlem programınızda oluşturduğunuz
bir metni biçimlendirdikten sonra, RTF siçiminde kaydetme imkanınız olması
gerekir. Belli başlı bütün kelime-işlem programları, örneğin Microsoft Word ve
Corel WordPerfect, bunu yapabilirler. Kelime-işlem programınızda şu metni
yazın:
“Bu sayfada amatör
fotoğrafçılar için bilgisayar programları ve benzeri bilgisayar-destekli
uygulamalara ulaşmanızı sağlayacak bağlantılar yer alıyor. Bu programların çoğu
paylaşmalı programlardır. Bu tür programları sürekli kullanmak istiyorsanız,
programın yazarına, talep ettiği ücreti ödemeniz gerekir. Dia-pozitiflere etiket yazma programları
Slide
Label Saydamlarınızın çerçevelerine istediğiniz ebadda etiket
basıyor.
Dia Labels Saydam etiketleri ile birlikte veritabanı
oluşturuyor.
Fotoğraf
Arşivi
Photo
archive Sabit diskinizdeki bütün fotoğraflarınızın kolay ulaşılır
arşivini yapmakta kullanabilirsiniz.”
Kelime-işlem programınız, bu imkanı tanıyorsa, Slide
label, Dia Labels ve Photo Archive kelimelerine, gerçek olmayan bir Internet
link’i bağlayın. Bu kelimelerle başlayan üç paragrafı noktalı liste biçimine
sokun. Özetle, bu metni kelime işlem programınızda şu şekli alsın:
<FP00016.tif>
Sonra, bu metni Destek.rtf adıyla ve Rich Text
Format (RTF) biçiminde sabit diskinizde herhangi bir klasöre kaydedin. RTF
biçiminde kaydedilen dosyalar, kelime-işlem programının bütün biçimlendirme
özelliklerini korumazlar. Fakat burada yaptığımız, yazı türünü Times New Roman
yapma, link verme, paragrafları noktalı liste haline getirme ve bazı
paragrafları koyu harfe çevirme gibi sabit biçimlendirmeler RTF dosyasında
aynen saklanır.
Şimdi, kelime-işlem programını kapatın; FrontPage’in
Navigation görünümünde Yenilikler sayfasını açın. Bizim biçimlediğimiz metne
benzeyen yazıyı, (“This page” kelimelerinden “published” kelimesine kadar
tarayın ve silin.
Mouse işaretçisini başka yere oynatmadan, Insert
menüsünden File (Dosya) maddesini seçin ve açılacak diyalog kutusunda biraz
önce kaydettiğiniz Destek.rtf dosyasını bulun, Aç düğmesini tıklayın. RTF
dosyasını göremiyorsanız, Dosya Türü kutusunda RTF biçimli dosyaların seçilmiş
olup-olmadığına bakın.
Destek.rtf dosyasındaki yazı, kelime-işlem
programında verdiğiniz biçimi ve bağlantıları koruyarak, sayfadaki yerini almış
oldu:
<FP00017.tif>
Böylece bu dersin birinci bölümü olan Web sayfasına
yazı yerleştirme konusunu bitirmiş olduk. Bu bölümde öğrendiklerini uygulamak
için diğer sayfalarda da yapılmasını gerekli gördüğünüz değişiklikleri
yapabilirsiniz. Dersin bundan sonraki bölümünde sayfalarımıza fotoğraf ve resim
yerleştirmeye çalışacağız. Ama önce yeni sayfa açmamız gerekiyor.
Web Sitesine Yeni Sayfa Ekleyelim
Sitemizde ana sayfa dışında yedi sayfamız var; ama
bunlardan hiç biri, kendi fotoğraflarımızı ziyaretçilerimize sunabileceğimiz
nitelikte değil. Fotoğraflarımızı görmek isteyenlerin gidebileceği yeni bir
sayfaya ihtiyacımız var.
FrontPage’in bizim için oluşturduğu sayfaları
inceledikçe görüyoruz ki, hepsinde ortak bir başlık bölümü, hepsinde ortak bir
zemin var. Ayrıca başlık bölümündeki Navigation düğmeleri, ziyaretçiyi bir
sayfadan ötekine, istediği bir sayfaya veya ana sayfaya götürüyor. Bizim
yapmamız gereken yeni sayfada da bu unsurların olması gerekiyor. Fakat yeni
sayfaya—diğer sayfalarda bulunan bu ortak özellikleri nasıl kazandıracağız?
Bu bir HTML kılavuzu olsaydı, şimdi “Açın NotePad’i
ve <HTML> yazın...” diye söze girmiştik bile. Fakat FrontPage
kullanmamızın bir sebebi de tek kelime HTML kodu yazmamak değil miydi? O halde,
diğer sayfaların ortak özelliklerine sahip, başlık bölümü ve site içindeki
diğer sayfalara bağlantıları sağlanmış, fakat içi boş bir sayfa oluşturma işini
de FrontPage’e yaptırabilir miyiz?
Elbette! Navigation görünümünde, Mouse işaretçisini
pencerenin alt tarafında dosyalarınızın ve klasörlerinizin göründüğü bölümü,
site şemasının bulunduğu bölümden ayıran çizginin üzerine götürün; imleç
aşağı-yukarı iki okun arasında iki çizgi halini alacaktır; şimdi mouse’un sağ
düğmesini tutarak, iki bölümü ayıran çizgiyi aşağı doğru çekin; dosya ve klasör
bölümü kaybolsun. Merak etmeyin; aynı çizgiyi yukarı çekerek bu bölümü yeniden
açabilirsiniz.
Site şemanız şimdi bütün Navigation penceresini
kaplıyor. En üstteki ana sayfanız olan Hoş Geldiniz sayfasını bir kere
tıklayın; Araç Çubuğu’nda New Page/Yeni Sayfa simgesini tıklayın. En sondaki
sayfanın sağında “New Page 1” adlı bir sayfa belirdi. Bu sayfayı bir kere sağ
tıklayın; açılan menüden Rename/Yeniden Adlandır maddesini seçin ve sayfanın
adını “Fotoğraflarım” olarak değiştirin.
<FP00018.tif>
Sayfayı oluşturduk; adını değiştirdik. Fakat acaba
içinde gerçek arzu ettiğimiz şeyler, sitemizin ortak temasının gerektirdiği
arka plan, başlık, her sayfada bulunan ortak unsurlar bu sayfada da var mı?
Sayfayı iki kere tıklayın; istediğiniz herşeyin (içerik hariç, ki onu biraz
sonra biz belirleyeceğiz) sayfada bulunduğunu göreceksiniz. Özellikle, bu sayfa
sitenin son sayfası olduğu için “İleri” düğmesinin olmadığına dikkat edin. Bu
sayfayı kapatın; Ana Sayfa’yı açın. “Fotoğraflarım” sayfasının soldaki listenin
altına eklendiğini göreceksiniz. Ana Sayfa’yı kapatın.
Bence, fotoğraflarımı ziyaretçilere sunduğum
sayfanın sitenin son sayfası olması hiç de doğru bir şey değil. Biz bu siteyi
neden kuruyoruz? Fotoğraflarımızı sergilemek için! Navigation görünümünde,
Fotoğraflarım sayfasını Mouse’un sağ düğmesiyle tutun ve en başa, Yenilikler’in
soluna götürüp bırakın. Dikkat edin; Yenilikler sayfasının altına değil, tam
soluna bırakın! Sayfayı açın; seyir düğmeleri değişmiş oldu. Ana Sayfa’yı açın;
Fotoğraflarım sayfasının bağlantısı ve yerini değişmiş bulacaksınız. Sayfaları
kapatın.
Navigation görünümünde Fotoğraflarım sayfasını bir
kere tıklayarak seçin ve Araç Çubuğu’nda yeni sayfa simgesini tıklayın.
Fotoğraflarım sayfasına bağlanmış yeni bir sayfa oluştu. İçini açıp bakmanıza
lüzum yok: bu sayfanın da temel bütün unsurları yerinde! Fotoğraflarım
sayfasını tekrar seçin; yeni sayfa simgesini yeniden tıklayın. Fotoğraflarım
sayfasına bağlı yeni bir sayfa daha! Eliniz alışmışken, Fotoğraflarım’a bağlı
yeni sayfaların sayısını dörde çıkartın ve bu sayfaları sırasıyla Gezi, Doğa,
Portreler ve Diğerleri olarak adlandırın.
<FP00019.tif>
Fotoğraflarım sayfasını iki kere tıklayın; biraz
önce sağda içinde sadece “Button” yazılı ama bağlantılı olmadığı anlaşılan Link
satırlarının yerinde yeni sayfalarınızın adlarını göreceksiniz. Ctrl tuşunu
tutarak, bu bağlantıları tıklayın; Gezi, Doğa, Portlere ve Diğerleri
sayfalarınızın da sitenin bütün özelliklerine ve temel unsurlarına sahip
olduğunu görüyor musunuz? Gezi, Doğa, Portlere ve Diğerleri sayfalarında, diğer
sayfalarda bulunmayan bir seyir düğmesinin varlığına dikkat edin. Bu “Yukarı”
düğmesidir. Bu bağlantı diğer sayfalarda yok, çünkü o sayfalara sadece Ana
sayfa’dan ulaşılıyor. Oysa Fotoğraflarım sayfasının altındaki Gezi ve diğer “alt”
sayfalara gelinebilen bir “üst” sayfa (Fotoğraflarım sayfası) var.
Bu sayfalardan birinde iken klavyede Ctrl tuşunu
tutarak, Yukarı düğmesini tıklayın, Fotoğraflarım sayfasına geri döneceksiniz.
Fotoğraflarım sayfasında, metin imlecinin yanıp-söndüğü yere ziyaretçilerimize
bu bağlantıları tıkladıkları zaman ne gibi şaheserlerle karşılaşacaklarını
belirten bir metin koyabilirsiniz.
Bunu biraz önce öğrendiğimiz gibi biçimlendirilmemiş
bir metni kopyala-yapıştır yöntemiyle veya bir kelime-işlem programı ile RTF
biçiminde metin dosyası oluşturarak ve bu dosyayı Web sayfasına eklerek
yapabilirsiniz. Fakat yazacağınız metin kısa bir kaç cümle ise bunu doğruca
FrontPage Editör’de de yapabilirsiniz. İmlecin bulunduğu yere, “Çeşitli
vesilelerle çektiğim fotoğrafları burada beğenilerinize ve eleştirilerinize
sunuyorum. Sağdaki dört bağlantıyı tıklayarak, fotoğraflarımın bulunduğu dört
sayfayı görebilirsiniz. Fotoğraflarımı gördükten sonra, izenimlerinizi ve
eleştirilerinizi bildirmek isterseniz, Önerileriniz sayfasındaki formu
kullanabilirsiniz. İsterseniz bana elektronik mektup da gönderebilirsiniz,”
yazın. Sonra bu yazının tümünü seçin ve içinde Default Font yazan yazı türü
kutusunun seçme okunu tıklayarak arzu ettiğiniz bir harf türünü seçin. Bu
kutunun sağındaki üzerinde yukarı ok bulunan A harfini tıklarak harflerin
ölçüsünü büyütün. Seçiminiz çok büyük göründü ise, üzerine aşağı ok bulunan A
harfini tıklayarak harfleri küçültün.
<FP00020.tif>
İsterseniz “elektronik mektup” kelimelerine kendi
eleknonik posta adresinize mektup göndermek üzere kullanıcının elektronik posta
programını açtıracak bir bağlantı da koyabilirsiniz. Fakat bu konuya daha sonra
geleceğiz!
Şimdi bu sayfa sitemizin fotoğraflar bölümünün ana
sayfası oldu. Sıra geldi, fotoğrafları içeren dört sayfaya, uygun fotoğrafları
yerleştirmeye!
Fakat sitemizin planı halâ bizim kağıt üzerindeki planımıza
benzemiyor. Bunu sağlamak amacıyla ana sayfayı vce Yeni Sayfa simgesini
tıklayın. Sayfaların en sonunda New Page adıyla yeni bir sayfanız olacaktır.
Artık biliyoruz ki, bu sayfanın aslî bütün unsurları yerindedir. Bu sayfanın
simgesini sağ-tıklayın; açılan menüden Rename/Yeniden Adlandır’ı seçin ve
sayfanın adını “Oneriler Tartisma Sorular ve Cevaplar” yapın. Sonra, Sorular
Cevaplar, Öneriler ve Tartisma sayfalarının simgelerini Mouse işaretçisiyle
tutarak, bu yeni sayfanın altına getirip bırakın. Yine eminiz ki, “Oneriler
Tartisma Sorular ve Cevaplar” sayfası, bu üç sayfaya da gereken linkleri
veriyor. Bu arada işimize pek yaramayacak olan Bugs ve Yazılım sayfalarını da
silebilirsiniz: örneğin Bugs sayfasını sağ-tıklayın, açılacak menüden
Delete/Sil maddesini seçin.
Açılacak bir soru kutusu, sizden sayfası sadece bağlantılar
listesinden mi çıkartmak istediğinizi, yoksa tümüyle yok etmek mi istediğiniz
soracaktır. Birinci madde olan “From this page from all navigation bars” (Bu
sayfayı tüm seyir çubuklarından çıkart) maddesini seçerseniz, sayfa ve içeriği
HTML dosyası olarak sabit diskte kalır, fakat sitedeki bağlantıları silinir.
İkinci madde olan “Delete this page from the FrontPage Web” (Bu sayfası
FrontPege Web’inden sil) maddesini seçerseniz, sadece sayfa silinmekle kalmaz,
ana sayfadaki bağlantısı da silinir. Bu sayfanın HTML kodundan ilerde
yararlanabileceğinizi düşünüyorsanız, birinci maddeyi seçin. Yoksa ikinci
maddeyi seçin ve OK’i tıklayın. Aynı şeyi Yazılım sayfasına da yapabilirsiniz.
Şimdi yeni sayfaların içeriklerini verebilir, eski
sayfaların mevcut içerikleri kendi ihtiyacımıza uygun hale getirebiliriz.
Web Sayfasına Grafik Dosyası Yerleştirme
FrontPage’e, tek kelime HTML kodu yazmadan, aşağı
yukarı, sağ ve sol sayfalarla her türlü bağlantısı olan ve temel unsurları
bulunan dört yeni sayfa yaptırdık. Şimdi bu sayfalara fotoğraflarımızı koyalım.
Fakat önce hukuk ve DPI açısından bazı noktaları belirtelim.
Telif Hakkı Meselesi
Alıştırma amacıyla bu sayfalara istediğiniz
fotoğrafları koyabilirsiniz. Burada “Alıştırma maksadıyla” kelimelerine
dikkatinizi çekerim. Internet, gerek Türk yasalarına, gerekse uluslararası
hukuka göre, bir yayın aracıdır. Yani Internet’te gerçek bir site edinir ve
gerçek sayfaları kamuoyuna açarsanız, yasaya göre “ticarî yayın” yapmış ve
dolayısıyla basın-yayınla ilgili her türlü ulusal ve uluslararası yasanın
kapsamına girmiş olursunuz. Gazete, dergi, radyo ve televizyonlar hangi yasa,
tüzük ve yönetmelik ile düzenleniyor ise, Internet’teki siteniz de o hükümlere
uymak zorundadır.
Bu yasaların başında gelenlerden biri, Fikir ve
Sanat Eserlerini Koruma Kanunu, diğeri ise Ceza Yasası’sıdır. Fikir ve Sanat
Eserlerini Koruma Kanunu, veya yaygın adıyla Telif Hakları yasası’nın
hükümlerini tek bir cümleye indirgeyebilirsek, şunu söyleyebiliriz: Size ve
kamuya ait olmayan bir fikir veya sanat eserini, sahibinin yazılı izni olmadan
yayınlamak yasaktır! Ceza Yasası ise çeşitli hükümleriyle, kişilerin özel
hayatını izinsiz yayınlara karşı korur; hayatı, yaptıkları, düşünceleri ve
sözleri kamu açısından önem taşımayan kişilerin (yani seçilmiş veya yüksek bir
görevde bulunan ve kamu hizmeti yapanların, ulusal önemdeki bir haberin konusu olanların,
kamuya açık bir gösteri veya sanat eserini icra edenlerin ve benzeri durumdaki
kişilerin dışındaki herkesin) fotoğrafının ticaret amacıyla
yayınlanmasını yasaklar. Sokakta gördüğünüz bir kişinin, bir sebeple,
fotoğrafını çekerseniz, ticaret maksadıyla kullanabilmek için bu kişiden imzalı
“Muvaffakat Belgesi” almanız gerekir. Bir çok batı ülkesinde başkasına ait
binanın, evcil hayvanın veya bitkinin fotoğrafını bile ticarî maksatla
yayınlamanın yasak olduğunu hatırlatırsak, Türkiye’de bu açıdan hayatın çok
kolay olduğunu görürsünüz! Başkalarının çektiği fotoğrafları veya yaptığı
resimleri sitenizde kullanacağınız zaman, fotoğrafı çeken veya resmi yapan
kişiden, sanat eserinin yayın hakkını aldığınızı gösteren bir bir belge
imzalamasını istemelisiniz.
Demek ki, Internet’te hoşunuza giden bir fotoğrafı
veya bir başka tür grafiği bir sağ tıklamayla sabit diskimize alıp, sonra da
kendi sayfamıza koymamız, bize en azından çok ağır bir malî sorumluluk
getirebilir. Ayrıca, sokakta gördüğünüz bir kişinin fotoğrafını çekip,
şirketinizin ambalaj kağıdına bastırmanız mümkün olamaz. CD-ROM halinde satılan
fotoğraf ve grafiklerin kutusunda bulunan broşür ve diğer yazıları dikkatle
okuyarak, bu malzemeyi nerede ve hangi şartlar altında kullanabileceğinizi
öğrenin. Bu tür CD-ROM’ların kiminde ticaret amacıyla kullanım yasaklanmıştır,
kiminde ise her türlü kullanıma izin verilir.
Alıştırma maksadıyla, yani kendi sabit diskimizden
başka bir yere gitmemek ve bizden başkası tarafından görülmemek şartıyla,
herhangi bir fotoğrafı kullanabiliriz.
Bu hukukî uyarılardan sonra, öğrendiğimiz kurallara
uygun fotoğraflarla, son yaptığımız dört sayfayı tamamlayalım. Tabiatıyla bir
fotoğrafçının sitesindeki fotoğrafların kendisine ait ve konu itibariyle
Internet’te yayınlanabilir olmması gerekir!
Grafiklerin Çözünürlüğü
Internet’te sitenizi oluşturan sayfalar, evsahibi
Web Server’dan, ziyaretçinin bilgisayarına sür’atle ulaştırılması gerekir. Bu
ulaşımın sür’atini, Web Server’ın ve ziyaretçinin bilgisayarının Internet’e
bağlantılarının genişliği belirler. Web Server’lar Internet’in omurgası
denilen ana kablolara genellikle çok hızlı bilgi alış-verişine imkan veren
kablolarla bağlıdır; fakat ziyaretçiler bağlantıyı telefonla sağlarlar. Telefon
tellerinin saniyede aktarabileceği bilgi büyüklüğü ise sınırlıdır.
Sayfalarınızdaki grafik unsurlar çok büyük dosyalar oluşturuyorsa,
sayfalarınızın ziyaretçinizin bilgisayarında görüntülenmesi çok uzun zaman
alacaktır.
Sayfalarınıza koyacağınız grafik unsurların (başlık
resimleri veya fotoğraflar gibi) bilgisayar dosyası olarak büyüklüğünü sadece
yüzölçümü tayin etmez; çözünürlüğü tayin eder. Bir grafik unsur, çözünürlüğü
çok olursa, yüzölçümü daha büyük bir grafikten daha büyük bilgisayar dosyası
oluşturabilir. Bilgisayar grafiklerinin çözünürlüğü (yani ekranda veya
basıldığı zaman kağıt ya da film üzerinde) kaç nokta oluşturularak
gösterileceği demektir. Bunun standart ölçüsü, inç-kare’ye nokta olarak (dot
per inch, DPI) gösterilir. Bilgisayar ekranları genellikle 72 dpi
çözünürlüktedir, dolayısıyla sadece ekranda gösterilecek bir grafik unsurun 72
dpi çözünürlükte olması yeter. Buna karşılık kağıda veya matbaacılıkta
kullanılmak üzere filme alınacak grafiklerin çözünürlüğü en az 300 dpi olur.
Fotoğraf veya diğer grafik unsurları tarayıcı (scanner) ile tarayarak, kağıttan
bilgisayara aktırırız. Bunu yaparken tarayıcı programa çözünürlük olarak
istediğiniz ölçüyü verebilirsiniz.
Şimdi diyelim ki elimizde, geçen derste yaptığımız
dört sayfaya koyacağımız dört fotoğrafın bilgisayar dosyaları bulunuyor. Şimdi
FrontPage’e bunları sayfalarımıza koymasını bildirelim. FrontPage Explorer’da
Navigation görünümünde, Gezi sayfasını iki kere tıklayın; sabit ve ortak
unsurları olan fakat içeriği bulunmayan sayfamız Editör’de açılsın. İmlecin
yanıp söndüğü noktaya, “Gezi Fotoğraflarım” yazın ve her imleç bu satırda iken
(içinde Normal yazan) stil değiştirme kutusunun seçme okuna basın. Açılacak
listeden “Heading 2” stilini seçin. FrontPage size 15 hazır stil sunuyor.
Bunlardan Heading (Başlık) diye adlandırılmış olanlar 1’den (en büyük) 6’ya (en
küçük) kadar numaralanmıştır. Hazır sırası gelmişken, bütün stilleri sırasıyla
seçin ve “Gezi Fotoğraflarım” başlığının nasıl biçimlendirildiğini inceleyin.
Denemenin sonunda Heading2’de karar kılın. İmleç henüz bu satırda iken, Araç
Çubuğu’nda Center (Ortala) simgesini tıklayın. “Gezi Fotoğraflarım” başlığı
büyümüş ve ortalanmış olacaktır.
Klaveyede Enter tuşuna basarak, metin imlecini
alttaki satıra indirin ve “Foto 1: Antalya-Kemer Olimpos Dağı” yazın. İmleç,
henüz bu satırda iken, stil seçme kutusundan Menu List stilini seçin.
FrontPage, tüm sitenize uyguladığı tema çerçevesinde bütün menü listelerinin
başına aynı nokta grafiğini koyacaktır. Tekrar klavyede Enter tuşuna basın.
İmleç alt satıra indiğinde, Araç Çubuğu’nda Insert Image (Grafik Yerleştir)
simgesini tıklayın. (Bu kitapçığın örnek dosyalarını PC World sitesinden
indirdiyseniz ve örnek dosyaları C:\FrontPage
Webs\Content\amatrfotorafnn\images klasörüne kopyalamış olymanız gerekir. Kendi
seçtiğiniz bir fotoğrafı kullanacaksanız, bu fotoğrafın dosyasını sitenizin
varsayılan Images klasörüne kopyalamayı unutmayın.)
Açılacak diyalog kutusunda, sol taraftaki listede
Gezi72dpi.jpg (veya kendi seçtiğiniz herhangi bir dosyayı) tıklayın; sağdaki
önizleme kutusunda dosyanın içeriğini göreceksiniz. OK’i tıklayın; fotoğraf
sayfada sola bloklanmış olarak yerini alacaktır. Fakat gördüğünüz gibi
fotoğrafın orijinal ebadı, sayfamızın diğer unsurlarına göre biraz büyükçe.
Fotoğrafın içinde bir yeri tıklayın; dört kenarında küçük kutular halinde
tutacak yerler belirecektir. Mouse işaretçisini sağ alt köşedeki küçük kutunun
üzerine götürdüğünüzde çapraz iki uçlu ok olduğunu göreceksiniz. Sağ düğmesini
tutarak, Mouse’u, sol üst köşeye doğru sürükleyin. Fotoğraf gözünüze yeterince
küçülmüş görününce, bırakın. Fotoğraf seçili iken, Araç Çubuğu’ndan
Center/Ortala simgesini tıklayın. Sayfanız şu şekli almış olacaktır:
<FP00021.tif>
Şimdi diğer fotoğraf sayfalarına da başlıkları ve
fotoğrafları yerleştirelim. Böylece sitemizin “sıfırdan” yapılan sayfaları
tamamlanmış oluyor.
Bu derste, FrontPage’e yaptırdığımız sayfalarla
sitemizin planı, kağıt üzerindeki plana biraz daha yaklaştı. Fakat halâ bazı
eksiklerimiz var; ve sitemizin planı, kağıt üzerindeki plana benzemiyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder